Door Norma Jongkind
Vanaf januari 2023 is het gebruik van insectenmeel in diverse voedingsmiddelen, zoals brood- en pastavarianten, wettelijk toegestaan. In dit artikel delen we onze visie op deze ontwikkeling en bieden we alternatieven voor degenen die liever geen dierlijk insectenmeel consumeren.
Het consumeren van insecten door mensen, bekend als entomofagie, heeft een eeuwenoude geschiedenis, die teruggaat tot duizenden jaren geleden, onder zowel mensen als apen. Natuurvolkeren hebben door de menselijke geschiedenis heen regelmatig insecten gegeten als een bron van voedingsstoffen. Zelfs vandaag de dag is het eten van insecten wijdverbreid in vele delen van Azië, Afrika en Zuid-Amerika, waar het als volkomen normaal wordt beschouwd. In meer dan 130 landen wereldwijd zijn insecten een gebruikelijk onderdeel van het dieet, met kevers, larven, rupsen en mieren als voornaamste favorieten. Hoewel ook libellen, kakkerlakken en spinnen worden geconsumeerd, zij het in mindere mate.
Op 23 januari 2023 werd een Europese wet aangenomen die insecten toestaat als ingrediënt in voedingsmiddelen zoals brood- en pastavarianten. Niet alleen de huiskrekel, maar ook sprinkhanen, meelwormen en andere insecten kunnen in de vorm van meel toegevoegd worden aan onze voedingsmiddelen. En daar stuiten we direct op het grote verschil tussen hoe natuurvolkeren insecten in hun dieet gebruiken en deze aangenomen wet; natuurvolkeren malen insecten niet tot meel om toe te voegen aan hun producten, maar worden gezien als delicatessen, die zo nu en dan gegeten worden. Het toevoegen van insectenmeel aan bewerkte producten maakt dat we in verhouding veel meer insecten binnen zullen krijgen. En het is de vraag of dat een gezonde ontwikkeling is?!
Insecten eten mag dan wel een opkomende trend zijn, maar er zijn zeker nadelen aan verbonden. Insecten bevatten antinutriënten, zoals oxalaten, saponines en tannines, die niet bevorderlijk zijn voor de gezondheid. Daarnaast kunnen insecten gifstoffen, zoals cyanide of zware metalen zoals, cadmium en lood bevatten.
Hoewel aangeheven wordt dat commerciële insecten die in winkels verkrijgbaar zijn over het algemeen veilig zijn voor consumptie, wordt ook aangeraden (en zelfs essentieel bevonden) om vooraf de poten en vleugels te verwijderen, aangezien deze anders schade kunnen toebrengen aan de darmen. Je kunt je afvragen of insectenmeel vrij zal zijn van deze onderdelen van het insect.
Een ander belangrijk aspect is de bereiding van insecten. Ze moeten grondig verhit worden om schadelijke bacteriën en parasieten te doden, aangezien onvoldoende verhitting gezondheidsrisico's met zich mee kan brengen. Met name voor onze darmen is een belasting met schadelijke bacteriën en parasieten schadelijk, aangezien daardoor een sterke dysbiose kan ontstaan. Een pathogene belasting leidt veelal tot een Leaky Gut Syndroom (hyperpermeabele darm). Hierdoor kunnen stoffen zoals toxines en niet volledig verteerde eiwitten en micro-organismen (bacteriën) in de bloedbaan komen. Deze stoffen kunnen het lichaam onnodig kunnen belasten.
Hoewel de medische literatuur momenteel geen alarmerende gevaren heeft vastgesteld met betrekking tot het eten van een beperkte hoeveelheid insecten, blijft het aantal beschikbare studies over dit onderwerp beperkt. Zeker wanneer insecten in grote hoeveelheden (in de vorm van meel) gegeten gaan worden. Verdere onderzoeken zijn dus nodig om een duidelijker beeld te krijgen van de mogelijke gezondheidsrisico’s.
Het gebruik van krekelpoeder is toegestaan in een breed scala aan voedingsproducten, waaronder bakkerijproducten zoals meergranenbrood, crackers, muesli, koekjes, maar ook in pizza's, soepen, sauzen, groente- en peulvruchtgerechten, bewerkte aardappelproducten, chocoladeproducten, weipoeder, snacks en zelfs bier.
Hoewel het gebruik van krekelpoeder mogelijk is in vleesvervangende producten, zal het waarschijnlijk beperkt blijven tot insectenburgers, aangezien insecteneiwit duurder is dan plantaardige eiwitten en niet snel zal worden toegevoegd aan vegetarische of veganistische vleesvervangers. Toch blijft het verstandig etiketten te lezen.
Om eventuele zorgen weg te nemen, vermeldt de wet duidelijk dat het gebruik van krekelpoeder moet worden aangegeven op de ingrediëntenlijst. Volgens Foodwatch moet het poeder specifiek worden beschreven als "gedeeltelijk ontvet poeder verkregen uit Acheta domesticus (huiskrekel)”.
Als je liever geen dierlijk insectenmeel consumeert, zijn hier enkele oplossingen:
Het is belangrijk dat consumenten worden geïnformeerd over de aanwezigheid van insectenmeel in voedselproducten, zodat zij weloverwogen keuzes kunnen maken die in lijn zijn met hun dieetvoorkeuren. Zeker gezien het feit dat mensen immunologisch kunnen reageren op insecten. Denk hierbij aan intoleranties of allergieën.
Sinds kort werken wij naast RP Sanitas Humanus dan ook samen met Mijnlabtest. Zij hebben een intolerantieonderzoek ontwikkeld waarbij je middels een vingerpriktest kunt checken op eventuele reacties op insecten, zoals huiskrekel. Bij mensen die gevoelig zijn voor schaal- en schelpdieren, huisstofmijt of histamine, is het verstandig te checken of je ook reageert op insecten. Wil jij dit graag weten, schrijf je dan hier in!
Een simpelere oplossing is er ook: eet zoveel mogelijk onbewerkte producten, zoals groente, fruit, noten, zaden en biologische eieren, gevogelte en wild gevangen vis. Daarmee omzeil je direct de eventuele insecten. En voor wie een gefrituurde sprinkhaan op zijn tijd best lekker lijkt, ga vooral je gang. Denk aan de 80%-20% regel (waarbij de insecten voor de duidelijkheid onder die 20% vallen) en zo behoudt je je Healthy Lifestyle!
Heb je een product gevonden met insectenmeel? Deel het met ons door ons een foto van de verpakking en de ingrediëntenlijst te mailen naar: info@yourhealthcoach.nl.